cis (cinsiyet) ne demek?

Cis (kimi zaman cisseksüel), doğumda atanan cinsiyeti ile cinsiyet kimliği eşleşen kişileri ifade eder. Mesela, biri kendisini kadın olarak tanımlıyorsa ve doğumda da kadın olarak atanmışsa ciskadındır. Bu terim transın zıttıdır.¹²

Köken ve kavramsallaştırma

İlk olarak, Alman seksolog Volkmar Sigusch cisseksüel (Almanca zissexuell) terimini 1998'de bir denemesinde kullandı.³

Cis ifadesi Latince "aynı yerde duran" anlamında cis- önekinden türetilmiştir. Aslında "karşıya geçen" anlamındaki trans- ifadesinin antitezi olarak ileri sürülmüştür. Bunun daha önce kimyada cis-trans izomeri olarak kullanıldığını bilinmektedir.⁴

Bugün cis ifadesi daha politik doğrucu olarak kabul edilmekte⁵⁶⁷⁸⁹ ve 90'lı yıllardan itibaren tıp dergilerinde kullanılmaktadır.¹⁰¹¹¹²

Eleştiriler

Feminizm ve cinsiyet çalışmalarından

Cisseksüel yerine non-trans veya natrans demenin trans bireylerin normalleştirilmesine katkı sunacağını düşünenler vardır.¹³

Bunun yanında cisseksüel-transseküsel ikiliğinin ikili cinsiyet kadar yıkıcı olduğunu düşünenler de vardır. Çünkü bu ikilik lezbiyen, gey ve biseksüel bireyleri (LGB) heteroseksüellerle aynı kefeye koyuyor.¹⁴

İnterseks örgütlerinden

İnterseks bireyler ilk cinsiyet atamasını karmaşıklaştırabilen ve istemsiz veya zorla tıbbi tedaviye yol açabilen atipik fiziksel cinsiyet özellikleriyle doğarlar.¹⁵¹⁶ Bedeniyle "eşleşen" ikili olmayan bir cinsiyet kimliği duygusuna sahip bir interseks bedenle doğan bir kişi, hem cis değildir hem de cinsiyet uyumsuzluğuna sahiptir. Dünyanın çoğu ülkesinde bebeklerin interseks olup olmadığına bakılmadan cinsiyet ataması yapılıyor. Bu da atanan cinsiyetle bedenin uyuşmadığı durumlar ortaya çıkarıyor. Bunların bir sonucu olarak bebeklere genital bölge ameliyatları gibi işlemler normalleştiriliyor.¹⁷

Kaynakça

Orijinal kaynak: cis (cinsiyet). Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩

16. Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization, An interagency statement , World Health Organization, May 2014. ↩

17. Caught in the Gender Binary Blind Spot: Intersex Erasure in Cisgender Rhetoric , Hida Viloria, August 18, 2014. Retrieved October 17, 2014. ↩

Kategoriler